DSÖ Yönetim Kurulu Cenevre’de toplandı. Dikkat çeken Covid-19 aşısı açıklaması…

DSÖ’ne göre Dünya feci bir ahlaki başarısızlığın eşiğinde

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ)’nün dokuz gün sürecek olan 148. Yönetim Kurulu Toplantısı, İsviçre’nin Cenevre kentinde video konferans yöntemiyle 18 Ocak 2021 tarihinde gerçekleştirildi. Yönetim Kurulu Toplantısı çalışmalarını 18-26 Ocak 2021 tarihleri arasında sürdürecektir.

DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus’un yaptığı açılış konuşmasında; Zengin ülkeler tarafından Covid-19 aşılarının istiflenmesine değinerek, şu ana kadar yüksek gelirli en az 49 ülkede 39 milyon dozdan fazla aşı yapıldığını belirterek, yoksul ülkelere aşı tedarikinde ise “Dünya’nın feci bir ahlaki başarısızlığın eşiğinde” En düşük gelirli bir ülkede sadece 25 doz aşı uygulandı” dedi.

40 yıl önce ortaya çıkan virüse karşı hayat kurtaran ilaçlar geliştirildiğine değinen DSÖ Genel Direktörü, ancak dünyadaki yoksulların bu ilaçlara erişmesinin on yıldan fazla zaman aldığını toplantıya katılanlarla paylaştı.

Ghebreyesus, 12 yıl önce de yeni bir virüsün ortaya çıktığını ve salgına dönüştüğünü ifade ederek, dünyadaki yoksul insanların ilaçlara eriştiğinde salgının sona erdiğine dikkat çekti. Covid-19 salgınına ilişkin Ghebreyesus, “Bir yıl önce yeni bir virüs ortaya çıktı ve bir salgını ateşledi. Hayat kurtaran aşılar geliştirildi. Bundan sonra ne olacağı bize bağlı. Tarihi yenmek, HIV ve H1N1 salgınlarının hatalarından kaçınmak, farklı bir hikaye yazmak için bir fırsatımız var” dedi.

Ghebreyesus, 148. İcra Kurulu toplantısında yaptığı konuşmada, Covid-19 aşılarının tüm ülkelere eşit ve adaletli dağıtılması için ülkelere küresel dayanışma çağrısında bulundu.

Covid-19 salgınının Çin’in Vuhan kentinde patlak vermesinin ardından geçen 1 yıldan kısa bir zamanda “güvenli ve etkili” Covid-19 aşılarının bulunmasının büyük başarı olduğunu vurgulayan Ghebreyesus, “Ama şimdi, aşıların bazılarına umut getirmesine rağmen, dünyanın zenginleri ve yoksulları arasındaki eşitsizlik duvarında başka bir tuğla haline gelme tehlikesiyle karşı karşıyayız” uyarısında bulundu.

Ghebreyesus, isim vermeden bazı zengin ülkelerin aşı üreten şirketlerle ikili anlaşmalara öncelik verdiğini, bunun da 190 ülkenin katıldığı Covid-19 Aşıları Küresel Erişim Programı’nı (COVAX) riske attığını vurguladı.

2020’de yüksek gelirli ülkelerle aşı şirketleri arasında 44, bu yıl ise en az 12 ikili anlaşma yapıldığını aktaran Ghebreyesus, şunları kaydetti:

“Şimdiye kadar en az 49 yüksek gelirli ülkede 39 milyon dozdan fazla aşı uygulandı. Düşük gelirli bir ülkeye ise sadece 25 doz verildi. 25 milyon değil, 25 bin değil, sadece 25. Açık konuşmam gerekiyor, Dünya feci bir ahlaki başarısızlığın eşiğinde. Bu başarısızlığın bedeli de dünyanın en yoksul ülkelerinde insan hayatı ve geçim kaynaklarıyla ödenecek.”

DSÖ eş güdümünde yürütülen COVAX programı, potansiyel Covid-19 aşısını geliştirmek, üretmek ve başta düşük ve orta gelirli ülkeler olmak üzere tüm ülkelere adil şekilde dağıtmayı hedefleyen küresel girişim olarak kabul ediliyor.

Herkese yetecek kadar aşı olacağını belirten Ghebreyesus, “Şu anda tüm ülkelerde ağır hastalık ve ölüm riski en yüksek olanlara öncelik vermek için küresel bir aile olarak birlikte çalışmalıyız. Geçtiğimiz 9 aydır COVAX, aşıların eşit dağıtımı için zemin hazırlıyor. Bilimsel engelleri, yasal engelleri, lojistik engelleri ve düzenleyici engelleri aştık. 1 milyardan fazla doz seçeneği ile beş üreticiden 2 milyar doz temin ettik ve Şubat ayında teslimatlara başlamayı hedefliyoruz” dedi.

Aşı Eşitliği Sadece Ahlaki Bir Zorunluluk Değil

“Aşı eşitliği sadece ahlaki bir zorunluluk değil, stratejik ve ekonomik bir zorunluluktur” değerlendirmesinde bulunan Ghebreyesus, “Yakın zamanda yapılan bir araştırma, 10 yüksek gelirli ülkeye adil aşı tedarikinin ekonomik faydalarının 2021’de en az 153 milyar ABD doları olacağını ve 2025’te 466 milyar dolara yükseleceğini tahmin ediyor. Çok geç değil. Tüm ülkeleri bu yılın ilk 100 günü içinde tüm ülkelerde sağlık çalışanlarının ve yaşlıların aşılanmasını sağlamak için dayanışma içinde çalışmaya çağırıyorum” ifadelerini kullandı.

Covid-19’un daha hızlı yayılan türü durumu daha da karmaşık hale getirdi

DSÖ Acil Durumlar Programı Direktörü Mike Ryan ise aşıların tek başına salgını sona erdiremeyeceğine dikkati çekti.

Dünya genelinde geçen hafta Covid-19 nedeniyle 93 bin kişinin yaşamını yitirdiğine dikkati çeken Ryan, “virüs kaynaklı küresel ölümlerin yakında haftada 100 bini geçmesinin beklendiğini” aktardı.

Mevcut ölümlerin yüzde 47’sinin Amerika kıtasında gerçekleştiği bilgisini paylaşan Ryan, Avrupa’da ise ölümlerin hala yüksek seviyede olduğunu ifade etti.

Ryan, epidemiyolojik durumu “dinamik ve düzensiz” olarak niteleyerek, Kovid-19’un daha hızlı yayılan türünün durumu daha da karmaşık hale getirdiğini kaydetti.