Türk ve Dünya Sağlığına Hizmet Veren Türk Bilim İnsanları ve Yöneticileri: Doç. Dr. Ümit Kartoğlu Kimdir?

Doç. Dr. Ümit Kartoğlu Kimdir?

Dr. Ümit Kartoğlu’nu Sağlık Bakanlığı Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığında görev yaptığım (1983-2000) yıllarda tanıdım. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Türkiye Temsilciliği yaptığım dönemde de (2000-2004) yakın ilişki içerisinde bulunma imkânım oldu. Dünya Sağlık Asambleleri için Cenevre’de katıldığım toplantılarında da görüşme ve konuşma imkânı bulmuştum. Amacım başta DSÖ olmak üzere Uluslararası Kuruluşlarda Türk Bilim İnsanları ve Yöneticilerinin daha çok yer almasıydı.

Kendisini tanıma imkânı bulduğum 1980’li yılların sonlarından günümüze Dr. Ümit Kartoğlu’ nu hep yakından izledim ve hakkında Türkiye ve Dünya’da özellikle halk sağlığı, bulaşıcı hastalıklar, birinci basamak sağlık hizmetleri ve özellikle de Aşı konusunda çalışkanlığı, üretkenliği, bilim insanlığı konularında övücü ve takdir sözleri duydum.

Çin’in Wuhan kentinde 12 Aralık 2019 tarihinde ortaya çıkan ve aradan geçen bir yıllık süreçte tüm Dünya’ya yayılan Yeni Koronavirüs (Covid-19) salgını 12 Ocak 2021 tarihi itibariyle toplam vaka sayısı 92 milyona, yaşamını kaybedenlerin sayısı da 2 milyona yaklaşmıştır. Türkiye’de 11 Mart 2020 tarihinde görülen ilk korona virüs salgını 12 Ocak 2021 tarihi itibariyle toplam 2 milyon 346 bin, yaşamını yitirenlerin sayısı da 23.152 olmuştur.

“Bir halk sağlığı uzmanı olan Dr. Ümit Kartoğlu, Dünya Sağlık Örgütü ve Birleşmiş Milletler görevlisi olarak dünyanın dört bir köşesinde insanların bedensel, ruhsal ve sosyal yönden tam bir iyilik haline kavuşması için çalıştı, bu hali tehdit eden her türlü etkenle mücadele etti. Sağlığı doğuştan kazanılmış bir hak olarak görerek din, dil, ırk, cinsiyet ayrımı gözetmeden herkesin sağlık hizmetine eşit oranda erişmesi için uğraş verdi.

Toplumsal eşitsizlikle mücadelenin aslında bir halk sağlığı mücadelesi olduğunu savundu, bu doğrultuda makaleler yayımladı, çalışmaların içinde oldu. Sağlığı Devletler üstü bir kavram olarak görerek tüm bilgi ve enerjisini toplumsal fayda için harcadı, ticarileşmesine karşı çıktı. Küresel ölçekli sağlık sorunları konusunda çok deneyimli bir hekim olan Dr. Ümit Kartoğlu, Covid 19 pandemisi sırasında, kamuoyunu bilgilendirici çok önemli açıklamalarda bulundu. Halk sağlığını korumak ve toplumu aydınlatmak için yaptığı çalışmaları, yurtdışında pek çok kez ödüllendirilen Doktor Ümit Kartoğlu tüm bu uğraşları ile Zonguldak’ın gururu olurken Zonguldak Kültür ve Eğitim Vakfı 2020 Bilim Ödülü’ne de layık bulundu.”

Yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde Türkiye ve Dünya’yı saran Korona virüs salgını konusunda en önemi tedavi aracı Covid-19 Aşısı olarak görülmektedir. Aşı konusunda Uzman olan ve en etkin iki kuruluşta (DSÖ ve UNİCEF) görev yapan Dr. Ümit Kartoğlu bu konuda ülkemiz ve Dünya Sağlığına yön veren Türkler arasında yer almaktadır. Bu nedenle uzun yıllardır Uluslararası Sağlık Yönetimi konusunda görev yapan ve “Dünya Sağlık Örgütü-Türkiye İlişkileri” Kitabını yazan Bekir Metin, Dr. Ümit Kartoğlunu herkesin tanıması ve bu değerlerin unutulmaması ve gereğinde göreve çağrılması için aşağıdaki özgeçmişi hazırlamıştır.

Doç. Dr. H. Ümit Kartoğlu, Özgeçmişi

Doç. Dr. Ümit Kartoğlu, 22 Ağustos 1956’da Zonguldak’ta doğdu. 1973 yılında Zonguldak M. Çelikel Lisesinden mezun oldu. 1973-1974 yılları arasında ABD’nin Ohio kentinde bulunan Shelby Senior High School’a gitti. 1981 yılında Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesinden mezun oldu. 1981-1985 yılları arasında aynı Üniversitenin Halk Sağlığı Enstitüsünde Halk Sağlığı Uzmanlık eğitimi aldı. 1993 yılında Doçent oldu.

1994-2001 UNİCEF Kazakistan Orta Asya Cumhuriyetleri  (Türkmenistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan) Bölge Ofisinde Sağlık Projesi Sorumlusu olarak çalıştı. Söz konusu ülkelerde aşılama, aşılamayı takiben ortaya çıkan yan etkileri konusunda çalıştı. DSÖ Cenevre Genel Merkezinin oldukça olumlu görülen bu çalışmaları “Güvenli Aşılama Uygulamaları” olarak yayınladı. Bu uygulamalar DSÖ ve CDC (ABD Bulaşıcı Hastalıklar Merkezi) ile İşbirliği içerisinde “Güvenli Aşılama Uygulamaları” Kazakistan dâhil anılan ülkelerde halen uygulanmaktadır. 1999’un başından itibaren “Güvenli Aşılama Uygulamalarında” alan Tüzüklerinin geliştirilmesi üzerinde DSÖ Cenevre Ofisi ile çalışmaya başladı.

Doç. Dr. Ümit Kartoğlu, 2001-2018 yılları arasında, Bilimsel Danışman, Dϋnya Sağlık Örgϋtϋ Cenevre Merkezinde, Aşı ve Biyolojik Ürünler Departmanı Aşı Kalitesi, Güvenliği ve Standartları Biriminde hizmet verdi. Güvenli ve etkili yeni teknolojilere girişle ilgili küresel ve ülke koordinasyon mekanizmalarının strateji ve politikalar geliştirmekteki aşılar & biyolojik odaksal noktalar. Lojistik, aşı şişe monitörleri (VVM) ve Ürün Bilgi Notları (PIS) konularında odak nokta görevi ile çalıştı. UNICEF Temin Bölümü,  PATH ve tüm aşılarda VVM yerleştirmesi endüstrisiyle sıkı ilişki içindedir. Bağışıklık servislerinin güçlendirilmesi için bir ağ olan TECHNET 21 bünyesinde idari görevlerde bulundu. 2018 yılı sonu itibariyle DSÖ’den emekli oldu.

2010 IQPC Soğuk Zincir Mükemmellik Ödülü ve 2011 ve 2013 Ludwig Rajchman Halk Sağlığı Ödülü de dâhil olmak üzere araştırma ve iletişim alanında on uluslararası ödülün sahibi oldu. Küresel ilaç tedarik zincirindeki en etkili ve ilham verici düşünce liderlerinin 15’ini tanıyan uluslararası bir sektör akran grubu IQPC Sıcaklık Kontrol Lojistik ve Kalite Ağı tarafından “2012 için Sıcaklık Kontrollü Lojistik Liderlerinden” biri seçildi. 2015 Altın Ödülü’nü e-İlaç Soğuk Zincir Yönetimi için Hermes Yaratıcı Ödülleri e-Öğrenim kategorisinde aldı ve Marcom Ödülleri’nin “İlaç ve İlaçlar” adlı kitabı için 2016 Platin Ödülü’nü kazandı. Aşı Kalitesi Gösterildi”. Bir diğer kitabı – “Kalite Risk Yönetimi Zihinsel Modelleme: Günlük yaşamda maruziyet örnekleri” – 2018 Altın Ödülü’nü Hermes Creative Awards’ın e-Kitap kategorisinde aldı. Eylül 2019 The Book of VVM, Yesterday-Today and Tomorrow  (Aşı flakon monitörlerinin etkisinin Dünü-Bugünü ve Yarını Kitabı) yazmıştır.

Dr. Ümit Kartoğlu’nun çalışmalarına ilişkin detaylı bilgi için tıklayınız…

Yayına Hazırlayan: Bekir Metin, Ankara, 13 Ocak 2021 

Yararlanılan Kaynaklar

“Küresel Salgın Hastalıklar ve Uluslararası Sağlık Örgütlenmeleri – Dünya Sağlık Örgütü ve Türkiye İlişkileri” Kitabı, Yazarı Bekir Metin, Temmuz 2020, Sonçag Matbaası, Ankara